Mουσείο Mπενάκη (πρώην οικία Mπενάκη, αρχικά οικία Xαροκόπου

Βασ.Σοφίας & Κουμπάρη, Αθήνα, μέσα 19ου αι., 1910, 1929/30, 1969-73, 1989-97

Aρχιτέκτονες:
Αναστάσιος Μεταξάς (1862-1937)
Eμ. Bουρέκας (1905-1992)
Αλέξανδρος Καλλιγάς (1932-)
Στέφανος Καλλιγάς



Το Μουσείο Μπενάκη στεγάζεται σε ένα νεοκλασικό μέγαρο, στο ιστορικό κέντρο της Aθήνας απέναντι από τον Εθνικό Κήπο.
Το Μουσείο είναι ένα σύνθετο αρχιτεκτονικό συγκρότημα, το οποίο προέκυψε από διαδοχικές προσθήκες. Πυρήνας του υπήρξε ένα διακριτικού μεγέθους μέγαρο των μέσων του 19ου αιώνα, η οικία Χαροκόπου. Όταν η οικογένεια του Εμμανουήλ Μπενάκη εγκαθίσταται οριστικά στην Αθήνα στα 1910, το μέγαρο αυτό επεκτείνεται με την προσθήκη μιας αίθουσας χορού και με τους απαραίτητους βοηθητικούς χώρους. Τότε εξωραίζεται εσωτερικά και εξωτερικά από τον γνωστό αρχιτέκτονα και αναστηλωτή του Παναθηναϊκού Σταδίου Αναστάσιο Μεταξά. Κατά το 1929/30, για τη διασκευή της οικίας Mπενάκη σε μουσείο, προστίθεται μία ακόμα πτέρυγα.
Στη συνέχεια έγιναν τρεις ακόμη προσθήκες στο αρχιτεκτόνημα. H πρώτη πραγματοποιήθηκε στα 1954-1956 για να στεγαστούν στο ισόγειο τα ιστορικά κειμήλια του Ελευθερίου Βενιζέλου και στον πρώτο όροφο η συλλογή του Δαμιανού Κυριαζή. H δεύτερη προσθήκη έγινε το 1968 προκειμένου να εκτεθεί στο υπόγειο η μεγάλη δωρεά της Ελένης Σταθάτου. Στα 1969-1973 θα προστεθεί, με δαπάνη του Ιδρύματος Σταματίου Δεκόζη-Βούρου και σχέδια του αρχιτέκτονα Eμμανουήλ Bουρέκα, η νέα πτέρυγα η οποία περιλαμβάνει αίθουσα διαλέξεων στο ισόγειο, αίθουσα προσωρινών εκθέσεων στον πρώτο όροφο και κυλικείο στην ταράτσα.
Οι όψεις του κτιρίου χωρίζονται σε βάση, κορμό και στέψη. Η διάταξη των ανοιγμάτων είναι αξονική και συμμετρική. Στην πρόσοψη δεσπόζει το προστώο με τις δωρικές κολόνες και τονίζονται τα κεντρικά ανοίγματα του πρώτου ορόφου με τις ερμαϊκές στήλες-καρυάτιδες και την αετωματική στέψη.
Οι μαρμάρινες διακοσμήσεις των όψεων διέπονται από λιτή εκλεκτικιστική αισθητική, η οποία γίνεται αντιληπτή και στο εσωτερικό του κτιρίου, και ιδιαίτερα στο χωλλ της εισόδου.
Οι κτιριακές εγκαταστάσεις του Μουσείου Μπενάκη εκσυγχρονίστηκαν με τη ριζική διασκευή του εσωτερικού χώρου και την προσθήκη νέας πτέρυγας στο ελεύθερο πίσω μέρος του οικοπέδου, η οποία είναι αθέατη από την πρόσοψη. Το έργο που μελετήθηκε από τον αρχιτέκτονα Αλέκο Σ. Καλλιγά ξεκίνησε το 1989 και ολοκληρώθηκε το 1997. Οι ωφέλιμοι χώροι του Μουσείου διπλασιάστηκαν φθάνοντας τα 7.000μ2. και εκτός από τα δύο υπόγεια των αποθηκών της νέας πτέρυγας, είναι μοιρασμένοι σε πέντε ενιαία εσωτερικά επίπεδα. Στο επίπεδο του ημιυπόγειου παραμένει επεκτεινόμενη η Βιβλιοθήκη, η Διοίκηση, το Τμήμα Τεκμηρίωσης και τα γραφεία των διαφόρων επιστημονικών τμημάτων. Στο επίπεδο του δευτέρου ορόφου και της ταράτσας με το κυλικείο δημιουργήθηκε ένα μικρό auditorium για ηλεκτρονικά πολυμέσα και μια μεγάλη και ανεξάρτητη αίθουσα πολλαπλών χρήσεων για ποικίλες εκδηλώσεις. Στο υπόλοιπο κτίριο αναπτύσσονται οι ελληνικές και μόνο συλλογές, έτσι ώστε να προσφέρουν μια συνολική εικόνα της ιστορικής διαδρομής του Ελληνισμού στο χρόνο.

ΣYΓKOINΩNIA