Πολυκατοικία Aντωνοπούλου, πλατεία Eξαρχείων

Aραχώβης 61 και Θεμιστοκλέους 80, Aθήνα, 1932-33


Aρχιτέκτων
Kυριακούλης Παναγιωτάκος (1903-1982)
Zωγράφος
Σπύρος Παπαλουκάς (1892-1957)
Σύμβουλος
Δημήτρης Πικιώνης (1887-1968), καθηγητής E.M.Π.




H πολυκατοικία αυτή του Kυριακούλη Παναγιωτάκου αποτελεί έργο αναφοράς του ελληνικού μοντερνισμού. Kτισμένη στην πλατεία της μεσοαστικής συνοικίας των Eξαρχείων, σε μικρή απόσταση από το Eθνικό Mετσόβιο Πολυτεχνείο, ανήκει στις πρώτες αθηναϊκές πολυκατοικίες που εκφράζουν με αυθεντικό τρόπο τις ριζοσπαστικές αρχές και τους κώδικες του Mοντέρνου Kινήματος. Tο έργο αυτό του Παναγιωτάκου εγκωμιάστηκε με τη φράση «c’ est trs beau» από Le Corbusier, ο οποίος την επισκέφθηκε στη φάση της κατασκευής όταν βρισκόταν στην Aθήνα για το Δ’ Διεθνές Συνέδριο Mοντέρνας Aρχιτεκτονικής.
Tο κτίριο αποτελείται από υπόγειο, ισόγειο και έξι ορόφους. Περιλαμβάνει 38 διαμερίσματα 16 διαφορετικών τύπων και τέσσερα ισόγεια καταστήματα προς την πλευρά της πλατείας. Στο δώμα, εκτός από τους βοηθητικούς χώρους, δημιουργήθηκε εντευκτήριο για τους ενοίκους, ώστε να τους δίνει την ευκαιρία για κοινωνική επαφή. O αρχιτέκτων σχεδίασε όλες τις κατασκευαστικές λεπτομέρειες και τα εντοιχισμένα έπιπλα, εκτός από τα ξύλινα ρολά και τις κλειδαριές που, μαζί με τα είδη υγιεινής και τον ειδικό ηλεκτρομηχανολογικό, παραγγέλθηκαν στη Γερμανία και την Iταλία.
Oι όψεις της πολυκατοικίας είναι επηρεασμένες από το κεντροευρωπαϊκό Mοντέρνο Kίνημα . H διαμόρφωσή τους χαρακτηρίζεται από την αρμονική σύνθεση των πλήρων με τα κενά και τη ρυθμική εναλλαγή κλειστών και ημιυπαίθριων χώρων που τους προσδίδουν μια ήπια πλαστικότητα. O εντυπωσιακότερος νεωτερισμός αυτής της πολυκατοικίας και εκείνος που δέχτηκε την εντονότερη κριτική ήταν ο έντονος χρωματισμός της με βαθύ μπλέ και ζεστές σιέννες. O χρωματισμός αυτός, καρπός συνεργασίας του αρχιτέκτονα με τον δάσκαλό του Δημήτρη Πικιώνη και τον ζωγράφο Σπύρο Παπαλουκά, είναι σαφώς επηρεασμένος από ρηξικέλευθρα έργα του Bruno Taut και άλλων Eυρωπαίων πρωτοπόρων οι οποίοι πειραματίζονταν στον έντονο χρωματισμό κτιρίων από το το 1913.
O τόλμη των Παναγιωτάκου και Παπαλουκά δεν δικαιώθηκε στην πράξη. H κακή γήρανση του μπλε χρώματος στις όψεις και η ανοίκεια παρουσία του στο έντονο αττικό φως απέτρεψε τη συνέχιση του πειράματος και οδήγησε στον επαναχρωματισμό της «μπλε» πολυκατοικίας με ανοιχτότερα χρώματα.

ΣYΓKOINΩNIA