«Τεχνόπολη »
Συγκρότημα παλαιού εργοστασίου γκαζιού. Σταδιακή ανακαίνιση κτιριακών εγκαταστάσεων συγκροτήματος και μετατροπή τους σε χώρους πολιτιστικών εκδηλώσεων

Oδός Πειραιώς, Αθήνα, 1988 -

Aρχιτέκτονες:
Διεύθυνση Aρχιτεκτονικού Δήμου Aθηναίων.
Mε τη συνεργασία πολλών αρχιτεκτόνων – ελεύθερων επαγγελματιών



Η ανέγερση του εργοστασίου του Γκαζιού έγινε πάνω σε κομβικό άξονα που συνδέει την Αθήνα με τον Πειραιά. Η χωροθέτηση αυτή σημάδεψε τη μεταγενέστερη ανάπτυξη της γύρω περιοχής, η οποία εξελίχθηκε σε ένα από τα βιομηχανικά κέντρα στην περιφέρεια της πρωτεύουσας.
Το βιομηχανικό συγκρότημα ήταν μια αυτοδύναμη μονάδα με αποκλειστικό στόχο την εξασφάλιση της ομαλής παροχής αερίου για τον φωτισμό της Aθήνας. Στο "Γκάζι" το αέριο παραγόταν επί τόπου με τελικό αποδέκτη το δίκτυο της πόλης.
Η μορφολογία των κτηρίων ακολούθησε τη γαλλική εκλεκτικιστική τεχνοτροπία της εποχής, που ήταν ένα είδος πρώιμου "βιομηχανικού ρομαντισμού".
Στο αρχικό στάδιο λειτουργίας του έργου (1862) περιλαμβάνεται ο πρώτος πυρήνας των κλιβάνων απόσταξης με την πρώτη καμινάδα, οι αντλίες για τη διακίνηση του αερίου, η αίθουσα ρύθμισης της πίεσης, τα δύο πρώτα αεριοφυλάκια, τα ψυχραντήρια, οι υδατοδεξαμενές, οι αίθουσες χημικού και μηχανικού καθαρισμού, τα συνεργεία στο μέτωπο της Πειραιώς, το επίμηκες κτίριο των αποθηκών και η διώροφη κατοικία του διευθυντή.
Εν όψει των Ολυμπιακών Αγώνων του 1896, ο φωτισμός της πόλης επεκτάθηκε και άρχισε δεύτερη φάση εξέλιξης του εργοστασίου που διήρκεσε περίπου ώς το 1920. Στη φάση αυτή το εργοστάσιο απέκτησε λίγο πολύ την τελική του μορφή. Ο σημερινός χώρος ενοποιήθηκε, επεκτάθηκαν σημαντικά οι εγκαταστάσεις του κι ο κεντρικός πυρήνας διευρύνθηκε και έγινε πολυπλοκότερος.
Η τρίτη φάση (1920-1950) χαρακτηρίστηκε από την είσοδο της γερμανικής τεχνολογίας και την ποσοτική ανάπτυξη της παραγωγής. Oι μορφολογικές επεμβάσεις των Γερμανών είναι κονστρουκτιβιστικής τεχνοτροπίας. Έτσι τα κτίρια του συγκροτήματος εκπροσωπούν διάφορες τεχνοτροπίες της ιστορίας της βιομηχανικής αρχιτεκτονικής. Η ουσιαστική εξέλιξη ήρθε το 1983, όταν σταμάτησε οριστικά η διαδικασία παραγωγής γκαζιού από κάρβουνο.
Το συγκρότημα χαρακτηρίστηκε μνημείο βιομηχανικού πολιτισμού, και είναι το μοναδικό του είδους του στην Ευρώπη. Το 1988 άρχισαν τα έργα ανάπλασής του από τον Δήμο Αθηναίων. Oι πρώτες εργασίες αφορούσαν την επαναφορά του χώρου στην αρχική του κατάσταση με κατεδαφίσεις μαντρότοιχων και κτιρίων που δεν ήσαν απαραίτητα, ώστε να μείνει ο κτιριακός εξοπλισμός που παρουσίαζε αρχιτεκτονικό και μορφολογικό ενδιαφέρον. Το έργο ανέλαβαν οι αρχιτέκτονες του Δήμου Αθηναίων αλλά και εξωτερικοί συνεργάτες – αρχιτέκτονες, οι οποίοι υπέβαλαν τις προτάσεις του σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς και βραβεύτηκαν.
Πρέπει να τονιστεί πως η χωροθέτηση των εγκαταστάσεων της ΔΕΦΑ- δίπλα στους αρχαιολογικούς χώρους του Κεραμικού, της Ιεράς Οδού, κοντά στο νεοκλασικό κέντρο της Αθήνας, την παλιά αγορά και τις παραδοσιακές συνοικίες της πόλης, τους προσδίδει ένα ιδιαίτερο φορτίο σαν σημείο αναφοράς όχι μόνο της γύρω περιοχής αλλά και του κέντρου.
Σήμερα ο χώρος του παλιού εργοστασίου φωταερίου παίρνει σταδιακά μια νέα μορφή. Μετατρέπεται σε μια πολιτιστική κυψέλη. Η αισθητική της βιομηχανικής επανάστασης δανείζει το κέλυφός της σε μια νέες λειτουργίες . Πρόκειται για την Τεχνόπολη, μια εστία πολιτισμού πολλαπλών χρήσεων, ένα έργο του Δήμου Αθηναίων. Η Τεχνόπολη – ένα σύγχρονο πολιτιστικό και τεχνολογικό show room – εκτείνεται σε τρία επίπεδα : σαν χώρος πολιτισμού, επιστήμης αιχμής και προώθησης νέων τεχνολογιών.

ΣYΓKOINΩNIA