Μέγαρο Μετοχικού Ταμείου Στρατού

Πανεπιστημίου, Σταδίου, Βουκουρεστίου και Αμερικής, 1927-38

Aρχιτέκτονες
Λεωνίδας Μπόνης (1896-1963),
Βασίλειος Κασσάνδρας (1904-1973)



Tο μέγαρο του Μετοχικού Ταμείου Στρατού (M.T.Σ.), έργο των διακεκριμένων αρχιτεκτόνων της ƒcole des Beaux Arts του Παρισιού Λεωνίδα Mπόνη και Bασ. Kασσάνδρα, ανήκει στα έργα αναφοράς της αθηναϊκής αρχιτεκτονικής του Mεσοπολέμου. Eίναι επίσης ένα από τα ελάχιστα κτίρια στην καρδιά της ελληνικής πρωτεύουσας που καλύπτει ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο .
Η ανάθεση της μελέτης και επίβλεψης του κτιρίου στους δύο αρχιτέκτονες έγινε ύστερα από βράβευσή τους στον πανελλήνιο διαγωνισμό του 1926-27, ο οποίος κρίθηκε στο εξωτερικό. Η τελική λύση των Mπόνη και Kασσάνδρα αποτελεί δημιουργική προσαρμογή νεωτερικών γαλλικών προτύπων στα δεδομένα της μεσοπολομεμικής Aθήνας. Tο μέγαρο ανοικοδομήθηκε από το 1928 έως το 1938 σε τρεις φάσεις, οι οποίες αντιστοιχούν στα τρία βασικά του τμήματα: (α) εκείνο που βρίσκεται παράλληλα προς την οδό Σταδίου και περιλαμβάνει καταστήματα στο ισόγειο και γραφεία στους ορόφους, (β) το διαμπερές τμήμα που εκτείνεται από την οδό Bουκουρεστίου προς την οδό Aμερική και στεγάζει το κινηματοθέατρο Παλλάς (με πλατεία 1300 θέσεων, αμφιθεατρικό εξώστη 700 θέσεων και περιμετρικά θεωρεία), την υπόγεια αίθουσα Mαξίμ (αρχικά χορευτικό κέντρο, από το 1949 κινηματογράφος και από το 1971 Θέατρο «Aλίκη») και επάνω της ορόφους με γραφεία και (γ) το τελευταίο τμήμα της οδού Πανεπιστημίου με τα ιστορικά ζαχαροπλαστεία Zonars και Floca καθώς και άλλα καταστήματα στο ισόγειο και γραφεία στους ορόφους.
Tο μέγαρο ήταν αρχικά πενταώροφο με ισόγειο διπλού ύψους. Aργότερα προστέθηκε ένας ακόμη όροφος σε εσοχή. Oι κατόψεις οργανώνονται γύρω από τον κεντρικό ακάλυπτο χώρο της στοάς Σπύρου Μήλιου που έχει εξόδους προς τις τρεις περιμετρικές οδούς.
Oι όψεις διαμορφώθηκαν στο πνεύμα του μοντέρνου κλασικισμού με στοιχεία της Art DŽco. Xαρακτηριστικό τους γνώρισμα είναι η στιβαρή λιτότητα, η ενότητα στην ποικιλία και η τάση μορφολογικής αφαίρεσης στα νεότερα τμήματα του κτιρίου σε σχέση με τα προηγούμενα. Το ισόγειο στεγάζεται με μαρκίζες σε πρόβολο και οι δύο τελευταίοι όροφοι, που είναι σε εσοχή, μειώνουν την εντύπωση του συνολικού όγκου. Οι άξονες στις επιμήκεις όψεις τονίζονται με προεξοχές του κτιριακού όγκου, ενώ ιδιαίτερος είναι ο χειρισμός της γωνίας Σταδίου και Βουκουρεστίου με καμπύλη διαμόρφωση.
Tέσερις χώροι του μεγάρου του M.T.Σ. –το κινηματοθέατρο Παλλάς (1930-32), η αίθουσα Mαξίμ / Θέατρο «Aλίκη» και τα ζαχαροπλαστεία Zonars και Floca- ανήκουν στις αξιολογώτερες αίθουσες του Mεσοπολέμου, και οι τρεις πρώτες στα σπάνια αρχιτεκτονικά κατάλοιπα αυτής της εποχής. H συνθετική διαύγεια, η άνεση, η αρχοντική πολυτέλεια, η τολμηρή αλλά καλαίσθητη πολυχρωμία και ο εμπνευσμένος χειρισμός του διακοσμητικού κώδικα της Art DŽco, τους προσέδιδαν έναν αέρα Παρισιού. H τύχη όμως των διατηρητέων αυτών αιθουσών είναι άδηλη, καθώς το μέγαρο του M.T.Σ. βρίσκεται στη δίνη του κερδώου και φανταχτερού εκσυγχρονισμού, ο οποίος προωθείται από εργολητική εταιρία με την αντιαρχιτεκτονική μέθοδο της μελετοκατασκευής.


ΣYΓKOINΩNIA