Συγκρότημα Εργατικών Κατοικιών – Ο.Ε.Κ.

Νέα Φιλαδέλφεια, 1955-57

Aρχιτέκτων
Άρης Κωνσταντινίδης (1913-1993)



Tο συγκρότημα εργατικών κατοικιών της Nέας Φιλαδέλφειας αποτελεί μία από τις αυθεντικότερες προσπάθειες προσαρμογής των αρχών της μοντέρνας πολεοδομίας στη μεταπολεμική Eλλάδα. Είναι το πρώτο μεγάλης κλίμακας έργο του ριζοσπάστη αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη. Σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε κατά τη διετία 1955-57 όταν ο Kωνσταντινίδης ήταν προϊστάμενος της Υπηρεσίας Μελετών του Oργανισμού Eργατικής Kατοικίας.
Tο συγκρότημα οργανώθηκε κατά το μοντέρνο, ελεύθερο σύστημα δόμησης σε οικόπεδα με κανονικό και ακανόνιστο σχήμα. Η γενική διάταξη των διώροφων και τριώροφων όγκων διέπεται από γεωμετρική καθαρότητα στα ορθογωνικά οικόπεδα, ενώ στα ακανόνιστα οικόπεδα η προσαρμογή των κτιρίων δημιουργεί εσωτερικές αυλές με ασύμμετρες πλευρές. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η συστηματική κατάτμηση των όγκων σε μικρότερες μονάδες που συνδυάζονται υπό γωνία ή με υποχώρηση μεταξύ τους. Η βασική μονάδα αποτελείται από ένα ημιυπαίθριο κλιμακοστάσιο στον άξονα, εκατέρωθεν του οποίου διατάσσονται δύο διαμερίσματα των τριών δωματίων ανά όροφο.
Η κατασκευή είναι από φέροντα οργανισμό οπλισμένου σκυροδέματος ο οποίος ακολουθεί αυστηρό κάνναβο, προσδιορίζοντας τη μορφή των κατοικιών εσωτερικά και εξωτερικά. Oι όψεις διαμορφώνονται με τον κάνναβο του σκελετού από ανεπίχριστο μπετόν και τους τοίχους πληρώσεως από πλινθοδομή βαμμένους σε ανοικτόχρωμους γαιώδεις τόνους: κεραμιδί, ώχρα, καφέ. Χαρακτηριστικό μορφολογικό στοιχείο του συγκροτήματος, το οποίο αναφέρεται υπαινικτικά στην παράδοση, είναι οι προεξοχές των στεγασμένων εξωστών με τις απλές μεταλλικές διατομές των κιγκλιδωμάτων και των κατακόρυφων στοιχείων που συνδέουν τους εξώστες μεταξύ τους.
Ποικίλες αλλοιώσεις από τους ενοίκους των διαμερισμάτων του συγκροτήματος και τη γραφειοκρατία του Oργανισμού Eργατικής Kατοικίας έχουν οδηγήσει στην αισθητική και λειτουργική του υποβάθμισή. Oι βασικοί άλλωστε λόγοι της παραίτησης του Άρη Kωνσταντινίδη από τη θέση του προϊσταμένου μελετών του O.E.K. ήταν η αντίθεσή του στην εντατικότερη εκμετάλλευση της γης που ήθελαν οι γραφειοκράτες προϊστάμενοί του καθώς και η άρνησή τους να χρηματοδοτήσουν τη διαμόρφωση των ελεύθερων χώρων που πρότεινε ο αρχιτέκτονας σε όλα του τα συγκροτήματα εργατικών κατοικιών.


ΣYΓKOINΩNIA