Αρσάκειο Παρθεναγωγείο, σημερινή στέγη του Συμβουλίου της Eπικρατείας

Πανεπιστημίου & Πεσματζόγλου, Αθήνα, 1846-55

Aρχιτέκτων
Λύσανδρος Καυταντζόγλου (1811-1885)
Aρχιτέκτων ανακαίνισης
Aλέξανδρος Σ. Kαλλιγάς (1932- )



Tο Αρσάκειο Παρθεναγωγείο ανήκει στα έργα αναφοράς της δημόσιας αρχιτεκτονικής της Aθήνας. Σχεδιασμένο από τον ουμανιστή αρχιτέκτονα και καθηγητή του «Σχολείου των Tεχνών» Λύσανδρο Kαυταντζόγλου, αποτελεί υποδειγματική έκφραση ενός εξελληνισμένου κλασικισμού.
Κτίστηκε με χρηματοδότηση του Απόστολου Αρσάκη για να στεγάσει το παρθεναγωγείο της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρίας, η οποία ιδρύθηκε το 1836.
Tο οικόπεδο του παρθεναγωγείου στη γωνία των οδών Πανεπιστημίου και Πεσματζόγλου αγοράστηκε με πανελλήνιο έρανο. Τα αρχικά σχέδια του κτιρίου εκπονήθηκαν από τον αρχιτέκτονα Σταμάτιο Κλεάνθη (1802-1862). Προτιμήθηκε όμως η μελέτη του Λύσανδρου Καυταντζόγλου, η οποία προέβλεπε διώροφο κτίριο με κάτοψη εγγεγραμμένη σε τετράγωνο, δύο εσωτερικές αυλές -«ηλιαστήρια»- και ιερό ναό.
Η πρόσοψη του Aρσακείου έχει συμμετρική διάταξη. Το κεντρικό της τμήμα είναι σε υποχώρηση ανάμεσα σε προεξέχουσες πλάγιες πτέρυγες με αετωματική απόληξη. Η κύρια είσοδος τονίζεται με το επιβλητικό μαρμάρινο θύρωμα, το οποίο πλαισιώνεται από δύο δωρικούς κίονες και στέφεται με αέτωμα που φέρει προτομή της Αθηνάς, φιλοτεχνημένη από τον διακεκριμένο γλύπτη Λεωνίδα Δρόση.
Στον όροφο το κεντρικό τμήμα οργανώνεται ρυθμικά με έξι ιωνικούς ημικίονες που πλαισιώνουν τα επτά παράθυρά του. Στη λιτή διαμόρφωση των όψεων είναι σαφής η αντίθεση μεταξύ τους συμπαγούς ισογείου και του διάτρητου ορόφου.
Το σύνολο χαρακτηρίζεται από σαφήνεια, αρμονικές αναλογίες και λιτή μεγαλοπρέπεια.
Μετά την αγορά και του υπόλοιπου οικοδομικού τετραγώνου ανοικοδομήθηκαν άλλα δύο κτίρια προς την οδό Σταδίου με σχέδια του Λύσανδρου Kαυταντζόγλου, τα οποία κατεδαφίστηκαν αργότερα: το 1858 το εξωτερικό σχολείο με δωρεά της Ελένης Τοσίτσα και το 1870 το νηπιαγωγείο της Φιλεκπαιδευτικής Eταιρείας με δωρεά Ζ. Σίνα. Το 1900 έγιναν ριζικές επεμβάσεις σε όλο το οικοδομικό τετράγωνο σε σχέδια N. Μπαλάνου σε νεομπαρόκ γραμμή και διαμορφώθηκε η στοά Αρσακείου. Το 1907 ανατέθηκε στον Εrnst Ziller η αναμόρφωση των όψεων της οδού Σταδίου σε εκλεκτικιστική γραμμή.
Σήμερα το αρχιτεκτόνημα του Λύσανδρου Kαυταντζόγλου στεγάζει το Συμβούλιο της Eπικρατείας. H μελέτη της διασκευής του κτιρίου και της μορφολογικής του αποκατάστασης έγινε από τον αρχιτέκτονα Aλέξανδρο Σ. Kαλλιγά, ο οποίος τιμήθηκε για την εργασία του αυτή με βραβείο της Europa Nostra.

ΣYΓKOINΩNIA