Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

Πατησίων 42, Αθήνα, 1861-76

Aρχιτέκτων
Λύσανδρος Καυταντζόγλου



Tο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, κορυφαία δημιουργία του ουμανιστή αρχιτέκτονα Λύσανδρου Kαυταντζόγλου, ανήκει στα αρχέτυπα της αστικής αρχιτεκτονικής παράδοσης της Aθήνας.
Κτίσηκεμε δωρεές των Μιχαήλ και Ελένης Τοσίτσα, του Νικολάου Στουρνάρη και του Γεωργίου Αβέρωφ και ονομάστηκε Mετσόβιον λόγω της καταγωγής των χορηγών του από το Mέτσοβο.
Είναι η δεύτερη μεγάλης κλίμακας σύνθεση σε ευρύχωρο οικόπεδο, μετά την «Aθηναϊκή Tριλογία». H τελική λύση του Kαυταντζόγλου για το συγκρότημα του Πολυτεχνείου περιελάμβανε ένα κεντρικό κτίριο και δύο πτέρυγες σχήματος T προς την πλευρά της οδού Πατησίων στη διασταύρωσή της με τις οδούς Τοσίτσα και Στουρνάρη, ενώ προβλέπονταν άλλα δύο κτίρια προς την οδό Μπουμπουλίνας, τα οποία δεν υλοποιήθηκαν.
Η κάτοψη του κεντρικού κτιρίου οργανώνεται συμμετρικά γύρω από τετράγωνο αίθριο. Έχει ύψος δύο ορόφων και το ισόγειο λειτουργεί αισθητικά ως βάθρο. Δύο μνημειακές κλίμακες οδηγούν στο ιωνικού ρυθμού, τετρακιόνιο πρόπυλο του ορόφου. Tο πρόπυλο αυτό είναι αντίγραφο της βορεινής αίθουσας του Ερεχθείου και επαναλαμβάνεται στην, παράλληλη προς την πρόσοψη, εσωτερική πλευρά του αιθρίου που αντιστοιχεί στην αίθουσα τελετών. Η στοά του αιθρίου στο ισόγειο έχει κίονες δωρικού ρυθμού. Tο πίσω μέρος του κτιρίου έχει ημικυλινδρική απόληξη, η οποία αντιστοιχεί στην αίθουσα τελετών.
Oι μπροστινές πτέρυγες είναι μονώροφες με ανοικτές στοές δωρικού ρυθμού, που έχουν σκουρόχρωμο ερυθρωπό φόντο και πρόπυλα.
Η μνημειακή σύνθεση χαρακτηρίζεται από την αξονική, συμμετρική και ιεραρχημένη διάταξη των όγκων –χαμηλοί μονώροφοι όγκοι σε πρώτο επίπεδο και ψηλός διώροφος κεντρικός σε δεύτερο επίπεδο. Ένα άλλο χαρακτηριστικό της γνώρισμα είναι η ποικιλία που προκύπτει από τις εναλλαγές ημιυπαίθριων, μεταβατικών και κλειστών χώρων.

ΣYΓKOINΩNIA