Μονοκατοικία Αλέξανδρου Ξύδη

Αρχιμήδους & Κλειτομάχου, 1961

Aρχιτέκτων
Άρης Κωνσταντινίδης (1913-1993)




H μονοκατοικία του κριτικού της σύγχρονης τέχνης Αλέξανδρου Ξύδη ανήκει στα έργα αναφοράς της ελληνικής αρχιτεκτονικής του 20ού αιώνα. Δημιούργημα του ριζοσπάστη αρχιτέκτονα Άρη Kωνσταντινίδη, αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της «σύγχρονης αληθινής αρχιτεκτονικής» του, η οποία έπλαθε «δοχεία ζωής» μέσα από κοινή κατασκευαστική διάρθρωση και τα ενσωμάτωνε οργανικά στο φυσικό τους περιβάλλον.
Η κατοικία βρίσκεται στις παρυφές του λόφου του Αρδηττού, δίπλα στο κοίλο του Παναθηναϊκού Σταδίου. Είναι κτισμένη πάνω σε βράχο σε οικόπεδο με έντονη κλίση και ακανόνιστο πεντάγωνο σχήμα, παράγοντες καθοριστικούς για τη διάταξη των χώρων και των όγκων της. Tο κτίριο οργανώνεται κατακόρυφα σε πέντε επίπεδα. Η είσοδος από την οδό Κλειτομάχου βρίσκεται στο τέταρτο επίπεδο ενώ ο χώρος στάθμευσης στην οδό Αρχιμήδους στο πρώτο. Οι κυρίως χώροι της κατοικίας βρίσκονται στο τέταρτο επίπεδο, όπου είναι οι χώροι υποδοχής και μουσικής, και στο πέμπτο όπου βρίσκονται τα υπνοδωμάτια. Στο τρίτο επίπεδο υπάρχει χώρος γραφείου και ξενώνας, ενώ οι βοηθητικοί χώροι στεγάζονται στα κατώτερα επίπεδα.
Τα δύο πρώτα επίπεδα είναι ουσιαστικά σκαμμένα μέσα στον βράχο και μαζί με το τρίτο διαμορφώνονται εξωτερικά με τοιχοποιία από εμφανή λιθοδομή. H τοιχοποιία αποτελεί τη βάση του κυρίως κτιρίου και συγχρόνως λειτουργεί σαν τοίχος αντιστήριξης του κήπου που βρίσκεται στο τέταρτο επίπεδο. Η διάπλαση των όγκων είναι ενδιαφέρουσα καθώς προκύπτει από τον συνδυασμό δύο αλληλοτεμνόμενων τριγωνικών πρισμάτων.
H εξωτερική μορφή της κατοικίας είναι λιτή και εκφράζει τη σύγχρονη κατασκευαστική της δομή. Οι όψεις διαμορφώνονται με βάση τον κάνναβο του φέροντος οργανισμού από οπλισμένο σκυρόδεμα, ενώ οι τοίχοι πλήρωσης είναι επιχρισμένοι και λευκοί. Oι προεξέχοντες όγκοι των εξωστών, που διαμορφώνονται με λεπτές μεταλλικές διατομές και ξύλινα στοιχεία, αποτελούν χαρακτηριστικό μορφολογικό στοιχείο των όψεων με υπαινικτικές αναφορές στην ανώνυμη παραδοσιακή αρχιτεκτονική.


ΣYΓKOINΩNIA